Hasankeyf’e son bir bakış

Haber/Fotoğraf: Bilal Seçkin

Ilısu Barajı nedeniyle sular altında kalacak olan 12 bin yıllık tarihe sahip Hasankeyf’te tarihi eserler yerlerinden bir bir sökülerek üç kilometre uzaklıkta bulunan Arkeopark’a taşınıyor. Medeniyetin beşiği olarak bilinen Mezopotamya’nın en değerli yaşam alanlarından biri olan Hasankeyf’teki bu kültürel kırım, Hasankeyfliler ve bölge için bir hafızanın da yok oluşu. 7 bine yakın nüfusa sahip tarihi kent, önümüzdeki aylarda tamamen boşaltılarak yıllar yılı yükselecek suyun altında kaybolacak. Hasankeyfliler; alışverişlerinden traşlarına, sokak gezilerinden Dicle’de yüzmelerine ve oradan mezarlık ziyaretlerine kadar tüm yaşamı son kez solumakta. Son demlerinde olan Hasankeyf’in her yerinde hüznü ve endişeyi görmek, hissetmek mümkün. Hasankeyfliler, devam eden kale ve kayalıkların yıkım çalışmaları ve iş makinaların tozu dumana kattığı bu zaman aralığında çaresiz bir şekilde bekleyişlerini sürdürmekte. Ve herkesin birbirine sorduğu soru: “Bizi yeni Hasankeyf’te ne bekliyor?”

Hasankeyf

Dicle Nehri’nin iki yakaya böldüğü, 12 bin yıl öncesine kadar tarihi olan, birçok medeniyete ev sahipliği ve başkentlik yapan Hasankeyf,tarih boyunca stratejik önemini korumuştur. 1990 yılında Batman’ın il statüsüne kavuşmasıyla Batman’ın ilçesi olan Hasankeyf’te ilk yaşam mağaralarda sürmekteydi. 6 bine yakın mağaranın olduğu yerleşim yeri bu yüzdendir ki adını ‘’Mağaralar Şehri’’ anlamına gelen Arapça Hısnı Keyfa’dan almıştır. Müslüman, Hristiyan ve Yahudilerin bir arada yaşadığı uzun bir döneme şahitlik eden Hasankeyf, kendisinde yaşam süren medeniyetlerin bıraktıkları izleri günümüze kadar getirmiştir. Medeniyetin beşiği olarak bilinen Mezopotamya’nın en değerli yaşam alanlarından biri olan Hasankeyf, UNESCO Dünya Mirası Listesi’nin 10 kriterinden 9’unu karşılıyor. Bu kültürel hazine,Ilısu Barajı’nın suları altında kalacak. Su debisinin yavaş yavaş yükseldiği barajtamamlandığında 199 yerleşim yerinin yanı sıra en az 289 arkeolojik sit alanının da sular altında kalacağı belirtiliyor. Moğol istilasında dahi yıkılmayan 12 bin yıllık tarih, 50 yıllık baraj uğruna son aylarda dinamitlerle patlatılmakta. Devlettarihi kentteki bazı yapıları Ilısu Barajı’ndan zarar görmemesi(!)için yerinden taşımakta. TOKİ’nin yaptığı ‘Yeni Hasankeyf’ adı verilen alana ilk olarak Zeynel Bey Türbesi ve Artuklu Hamamıtaşınırken, geçtiğimiz günlerde Eyyübiler dönemine aitİmam Abdullah Türbesi de yeni yerleşim yerine taşındı.